“Im mądrzej tym głupiej” jak pisał Witkacy dlatego dzisiaj “na luzie” o karmieniu małp. Podczas wczorajszych zajęć ze studentami omawialiśmy typy kultury organizacji. Jednym z jej charakterystycznych czynników jest sposób/styl kierowania. Różnice te opisuje jedna z najtrafniejszych i moich ulubionych metafor w zarządzaniu.” Nie karm cudzej małpy”, która odnosi się do sytuacji, w której przejmujemy odpowiedzialność za zadania i problemy, które powinny być rozwiązywane przez podwładnych. W przeciwieństwie do kierowania pracownikami w sposób rozwijający ich samodzielność poprzez metody coachingowe
Pojęcie to pochodzi z artykułu Harvard Business Review z 1974 roku pt. „Who’s Got the Monkey?”, autorstwa Williama Onckena Jr. i Donalda L. Wass’a[1]. Artykuł stał się klasyką zarządzania i wciąż jest cytowany w literaturze biznesowej.
W artykule autorzy wyobrażają sobie problem jako „małpę”, która siedzi na ramieniu. Gdy podwładny przychodzi do swojego przełożonego z problemem, a ten decyduje się przejąć za niego odpowiedzialność, „małpa” przeskakuje z ramienia pracownika na ramię menadżera. W rezultacie menadżer zaczyna być przeciążony „małpami” (problemami), które nie należą do jego zakresu obowiązków, a pracownik pozostaje bierny i przestaje być odpowiedzialny za swoje zadania.
Metafora uczy, że menadżer powinien unikać przejmowania problemów, które należą do podwładnych, i zamiast tego wspierać ich w samodzielnym znajdowaniu rozwiązań. „Nie karm cudzej małpy” oznacza, że należy jasno wyznaczać granice odpowiedzialności i nie pozwalać, by czyjeś problemy stawały się twoimi. Kluczowe jest delegowanie zadań oraz utrzymywanie odpowiedzialności tam, gdzie jej miejsce.
Przykład w praktyce
Wyobraź sobie, że pracownik przychodzi do ciebie z problemem:
„Mamy problem z dostawcą – przesłał nam złą partię materiałów. Co powinniśmy zrobić?”
Jeśli odpowiesz:
„Zajmę się tym i oddzwonię do dostawcy” – małpa przeskakuje na twoje ramię.
Natomiast jeśli odpowiesz:
„Jakie widzisz możliwości rozwiązania tego problemu? Porozmawiaj z dostawcą, wyjaśnij sytuację i przedstaw mi propozycję, zanim podejmiemy decyzję” – małpa zostaje na ramieniu pracownika.
Dlaczego to ważne?
- Efektywność menadżera – Menadżer, który przejmuje za dużo „małp”, traci czas na rozwiązywanie problemów innych, zamiast zajmować się kluczowymi dla swojej roli zadaniami.
- Rozwój pracowników – Przejmowanie problemów ogranicza rozwój kompetencji i samodzielności pracowników.
- Jasność odpowiedzialności – Każdy w zespole powinien wiedzieć, za co jest odpowiedzialny, a menadżer powinien wspierać, a nie wyręczać.
„Nie karm cudzej małpy” to ważna zasada w skutecznym zarządzaniu, która pomaga unikać nadmiernego obciążenia liderów i wspiera budowanie odpowiedzialności w zespole. Warto ją stosować, by zwiększać efektywność pracy, budować bardziej niezależne zespoły i zachować zdrową równowagę między wsparciem a delegowaniem.
- Efektywność menadżera – Menadżer, który przejmuje za dużo „małp”, traci czas na rozwiązywanie problemów innych, zamiast zajmować się kluczowymi dla swojej roli zadaniami.
- Rozwój pracowników – Przejmowanie problemów ogranicza rozwój kompetencji i samodzielności pracowników.
- Jasność odpowiedzialności – Każdy w zespole powinien wiedzieć, za co jest odpowiedzialny, a menadżer powinien wspierać, a nie wyręczać.
„Nie karm cudzej małpy” to ważna zasada w skutecznym zarządzaniu, która pomaga unikać nadmiernego obciążenia liderów i wspiera budowanie odpowiedzialności w zespole. Warto ją stosować, by zwiększać efektywność pracy, budować bardziej niezależne zespoły i zachować zdrową równowagę między wsparciem a delegowaniem.
W Nowym Roku 2025 życzę Wam umiejętności jasnego wyznaczania granic odpowiedzialności i niepozwalanie, by czyjeś problemy stawały się waszymi. Zapraszam na prowadzone przeze mnie szkolenia z zarządzania tam poznasz wiele praktycznych aspektów kierowania.
dr Sylwester Pietrzyk
[1] “Who’s Got the Monkey?” W. Oncken Jr., D. L. Wass, S. R. Covey, HBP 1999, www.hbsp.harvard.edu/product/99609-PDF-ENG dostęp 15/01/2025
